21 lutego obchodzimy Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego– coroczne święto, które zostało ustanowione przez UNESCO 17 listopada 1999 roku. Jego data upamiętnia wydarzenia w Bangladeszu, gdzie w 1952 roku pięciu studentów jednego z uniwersytetów zginęło podczas demonstracji, w której domagano się nadania językowi bengalskiemu statusu języka urzędowego. Według UNESCO, niemal połowa z 6000 języków świata jest zagrożona zanikiem w ciągu 2-3 pokoleń. Od 1950 r. zanikło 250 języków.

W każdym roku Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego odbywa się pod różnymi hasłami. Myśl przewodnia na obchody 2022 roku brzmi: „Wykorzystywanie technologii do nauki wielojęzycznej: wyzwania i możliwości”.

Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego ma w założeniu dopomóc w ochronie różnorodności językowej jako dziedzictwa kulturowego.

Języki narodowe ze względu na procesy globalizacji są coraz bardziej zagrożone lub całkowicie zanikają. A kiedy zanikają języki, tak samo dzieje się z różnorodnością kulturową świata.

Niestety również Polacy w swojej codziennej mowie często zaśmiecają polszczyznę zarówno mówioną, jak i pisaną.

Powszechnie używa się:

  • makaronizmów – słów, zwrotów lub form gramatycznych pochodzących z języka obcego, które zostały wplecione do języka ojczystego,
  • anglicyzmów, czyli słów lub konstrukcji zapożyczonych z języka angielskiego.

Jedni robią to bezrefleksyjnie, inni (np. młodzież) chcą być „fajni”, „starzy” chcą się „odmłodzić”, jeszcze inni pokazują w ten sposób, jacy są światowi.

To, że własny język ojczysty trzeba pielęgnować i dbać o niego, nie ulega wątpliwości. Niech ten zabawny wiersz zachęci Wszystkich do używania pięknej polszczyzny!

„Poprawna polszczyzna”- Lesław Kuczynski

Mądrze gada, czy też plecie,
ma swój język Polak przecie.
Tośmy już Rejowi dłużni,
że od gęsi nas odróżnił.
Rzeczypospolitej siła
w jej języku również tkwiła…
Dziś kruszeje ta potęga,
dziś z angielska Polak gęga…
Pierwszy przykład tezy tej:
zamiast dobrze, jest OK!
Dalej iść śladami tymi,
to nie twarz dziś masz a IMAGE!
Co jest w stanie nas roztkliwić?
Nie życiorys czyjś, lecz CV!
Gdzie byś chciał być w życiu, chłopie?
Nie na czubku lecz na TOPie!
Tak Polaku gadaj wszędy,
będziesz modny… znaczy TRENDY!
I w tym trendzie ciągle trwaj,
nie mów żegnam, mów BYE BYE!
Gdy ci nietakt wyjdzie spory,
nie przepraszaj, powiedz SORRY!
A gdy elit chcesz być bliżej,
to nie Jezu mów, lecz JESUS!
Dobry Boże, trap się trap…
Dziś nie knajpa już, lecz PUB!
No, przykładów dosyć, zatem
trzeba skończyć postulatem
(bo gdy język rani uszy,
to jest o co kopie kruszyć).
Więc współcześni poloniści:
walczcie o to niech się ziści
(żeby wbrew tendencjom modnym
polski znów był siebie godny).
Angielskiemu nie ubędzie
kiedy polski polskim będzie…
ja z zachwytu będę piał: SUPER, EXTRA, COOL i WOW!

 

W naszym kraju w tym dniu organizowane są kampanie społeczne dotyczące języka polskiego. Najpopularniejsze z nich to: „Ojczysty- dodaj do ulubionych” i „Język polski ą-ę”.

Celem kampanii jest upowszechnianie świadomości językowej oraz zwiększanie poczucia odpowiedzialności za polszczyznę.

Co się stanie, gdy przestaniemy zwracać uwagę na poprawność wypowiedzi ustnych? Artyści z kabaretu „Smile” w humorystyczny sposób przedstawili ten problem. Posłuchajcie piosenki i postarajcie się znaleźć błędy językowe. To chyba nie będzie trudne…

https://www.youtube.com/watch?v=2yzpcSqTFVY

 

Krzysztof ,,Kasa” Kasowski oraz Magda Wójcik z zespołu Goya usunęli ze swoich piosenek wszystkie znaki diakrytyczne( ą, ę, ć, ś). Oto efekty:

https://www.youtube.com/watch?v=Xd73WigmDf0

https://www.youtube.com/watch?v=jpRFXlVg5Hc&t=1s

Legenda o poznańskich koziołkach również została przeczytana bez tych znaków:

https://www.youtube.com/watch?v=DRytUtVmQ9k&t=55s

 

Prof. Jan Miodek w jednym z programów „Ojczyzna polszczyzna” powiedział:

„Im sprawniejszy język, tym nasz kontakt z innymi ludźmi będzie skuteczniejszy i łatwiejszy. Język jest podstawowym narzędziem naszego funkcjonowania w społeczeństwie, a granice naszego języka są granicami naszego świata. Przecież myślimy właśnie w języku. Praca nad językiem jest zatem najefektywniejszą pracą nad myślą, nad naszym intelektem! O tym nie można zapominać!”

https://www.youtube.com/watch?v=nh7P5cBAz2Q

 

J.K.–J.